Phân lập một số hợp chất có khung Taxane trong lá cây thông đỏ (Taxus wallichiana Zucc.) thu hái tại tỉnh Lâm Đồng, Việt Nam

Abstract

Thông đỏ (Taxus wallichiana Zucc.) thuộc họ Thanh tùng (Taxaceae) là loài cây thân gỗ với lá hình kim màu xanh đậm, mọc dày dọc theo cành. Cây mọc ở những vùng có khí hậu ôn đới, như dãy núi Himalaya ở độ cao 1800 đến 3300 m, vùng đồi Meghalaya và Manipur ở độ cao 1500 m. Đây là loài cây gỗ quý hiếm có giá trị dược lý cao bởi chứa taxol, một hợp chất kháng ung thư mạnh đã được cô lập từ vỏ cây Thông đỏ. Bài nghiên cứu này với mục đích đánh giá thành phần hóa học của lá cây Thông đỏ (Taxus wallichiana Zucc.) họ Thanh tùng (Taxaceae) nhằm mục tiêu đóng góp thêm dữ liệu về hóa học cũng như tiềm năng dược lý của thảo dược Việt Nam. Qua việc sử dụng các phương pháp sắc ký cột silicagel pha thường, kết hợp với sắc ký lớp mỏng điều chế với hệ dung môi giải ly có độ phân cực khác nhau, từ cao CHCl₃ của lá cây Thông đỏ (Taxus wallichiana Zucc.) họ Thanh tùng, được thu hái tại tỉnh Lâm Đồng vào tháng 1 năm 2021, đã phân lập bốn hợp chất có cấu trúc khung taxane bao gồm: 10-deacetyl taxinine B (1), taxinine B (2), 2-deacetoxytaxinine J (3), taxumairone A (4). Cấu trúc hóa học của các hợp chất này được xác định bằng phương pháp phổ cộng hưởng từ hạt nhân 1D và 2D, kết hợp so sánh với các tài liệu tham khảo. Kết quả nghiên cứu cho thấy, hợp chất 4 lần đầu được tìm thấy trong loài Taxus wallichiana Zucc.